Серафим Романович Кулачиков-Эллэй
(29.11.1904 — 14.12.1976)
(29.11.1904 — 14.12.1976)
Саха бастакы народнай суруйааччыта Серафим Романович Кулачиков – Эллэй 1904 сыллаахха сэтинньи 29 күнүгэр Таатта улууһун Амма нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Серафим Романович төрөөбүт дьиэтэ Муомуйа диэн Чычымахтан 3 км. тэйиччи сытар сиргэ турара.
Эллэй төрөппүттэрэ төһө даҕаны үөрэҕэ суох буоллаллар, уолларын аҕыс сааһыгар Чычымахха үөрэххэ киллэрбиттэрэ. Кини олус кыһаллан 1912-16 сс. пансионатка олорон 4 кылааһы бүтэрбитэ.
Салгыы Чөркөөххө үөрэнэ барбыта. Чөркөөх оскуолатыгар үөрэнэ сылдьан Серафим бастакы «Сылгы чыычааҕа» диэн хоһоонун уонна «Моҕотой» диэн кэпсээнин суруйар.
Чычымах оскуолата
Чөркөөх оскуолата
1928 с. Москватааҕы журналистика Государственнай институт бүтэрбитэ. «Кыым», «Социалистическая Якутия» хаһыаттарга, «Чолбон», «Кыһыл ыллык», «Хотугу сулус» сурунаалларга үлэлээбитэ.
«Кыһыл хоһоон» диэн бастакы кинигэтэ 1925 с. бэчээттэнэн тахсыбыта. Кини саха поэзиятыгар пионер, комсомол, эдэр саас, саҥа олох төлөннөөх ырыаһытын быһыытынан киирбитэ, уһулуччу талааннаах төрөөбүт дойду, гражданскай сэрии геройдарын туһунан хоһооннору, ырыалары суруйбута.
https://nlrs.ru/collections/1648
Серафим Романович биир кэмҥэ саха фольклорун утаран улаханнык туруна сырыттар даҕаны, ол сыыһатын өйдөөн, норуот уус-уран айымньытыгар олоҕуран «Чурум-Чурумчуку» курдук уһулуччу табыллыбыт остуоруйа-поэманы суруйбут.
Эллэй айымньылара нууччалыы, сэбиэскэй норуоттар тылларынан элбэхтик бэчээттэммиттэр, сорох айымньылара немецтии, французтуу, гректии, китайдыы, арабтыы тылбаастаммыттар. Эллэй саха поэзиятын союз, аан дойду таһымыгар таһаарсыбыт.
1936—1939 сс. — Тыл, литература уонна история Институтун фольклорга салаатын сэбиэдиссэйинэн үлэлиир.
1939—1942 сс; 1946—1948 cc. — Саха Сирин суруйааччыларын Салалтатыгар бэрэссэдээтэллиир.
ССРС уонна Саха АССР суруйааччыларын Сойууһун бырабылыанньатын чилиэнэ.
ССРС уонна РСФСР суруйааччыларын съеһин делегаттарынан, ССКП обкомун чилиэнинэн талылла сылдьыбыт.
1942 с. Кыһыл Армия кэккэтигэр ыҥырыллыбыта. Старшай сержант званиялаах 22-с Армия састаабыгар киирэр, туспа минометнай полк минометнай отделениятын наводчигынан Калининскай фроҥҥа сэриилэспитэ.
Старай Руссаны босхолооһуҥҥа ыараханнык эмсэҕэлээбитэ. Инбэлиит буолан 1944 с. ахсынньыга дойдутугар төннүбүтэ.
ССРС суруйааччыларын III съеһигэр:Эллэй, Мирза Турсун, Мирсаид Миршакар, Камиль Яшек, Расул Гамзатов
Серафим Романович ССРС суруйааччыларын кытта
Поэт лирикатыгар сүрүн миэстэни ийэҕэ, аҕаҕа, учууталга ытыктабыл, махтал темата көстөр: «Мин аҕам», «Ийэҕэ», «Таптыаҕыҥ ийэни», «Учууталга», «Кырдьаҕас учууталларга» уонна да атыттар.
Айар үлэтин сүрүн тематынан саас, эдэр саас буолан күн, уот, саас, тыал уобарастарын элбэхтик көрсүөххэ сөп.
Эллэй кэргэнэ Анфиса Иокимовналыын
Эллэй дьиэ кэргэнэ: уола Александр, Анфиса Иокимовна, Владимир.
Тураллар: Диана (омук тылын учуутала), Иосиф (тутуу инженера), Наталия (фельдшер), Виталий (бухгалтер)
- ССРС суруйааччыларын Союһун чилиэнэ;
- Саха норуодунай бэйиэтэ (1964);
- Октябрьскай Революция уордьан кавалера;
- Үлэ Кыһыл Знамятын уордьан кавалера;
- Норуоттар Доҕордоһууларын уордьан кавалера;
- «Бочуот Бэлиэтэ» уордьан кавалера;
- Саха комсомолун бириэмийэтин лауреата;
- Таатта улууһун Бочуоттаах олохтооҕо.
«Эллэй - Кулачиков Серафим Романович» тематическай коллекцияны бу сигэнэн киирэн көрүҥ: https://nlrs.ru/collections/1648
No Code Website Builder